☆CHANTÂWK KHUARÈL☆ - 3

☆CHANTÂWK KHUARÈL☆ - 3

By Dingdi Pachuau

U Puia thil rawn sawi chu thla khat chuang a ral hnuah a awmzia ka hre ta chauh. Mamawii ka hmuh theih nân engtiang takin nge hma a lo lâk ka hre miah lo va, min hrilh bawk si lo va, zàna a rawn lèna ka hmuh theih tùr thu min hrilh chuan min tih derin a ti fiam mai mai a nih ka ring phawt a; mahse, a thutak êm avàng chuan mak ti zetin ka en leh ta zâwk a! A hnuah phei chuan ka kuah ta chial nghe nghe, ka nu a awm lo remchâng bawk a.

Mamawii chu ka hmu dâwn ta! Sawipui tùr ka va ngah dâwn tak! Mahse, min lo hmu duh kher ang em? Hriat pawh min lo hre tawh kher nâng; mahse... ka insawi leh chuan min hre chhuak leh thei tho ang. Ka rilru ti buaitu ber chu keiin ka hmuh duh tluk zet hian min lo hmu duh lo ve thung thei a ni tih hi, ka phûr si a, beidawnga haw leh tùr angin ka inmitthla chhin a, thil thleng thei lo a ni miah lo, min lo hmu duh hrâm teh se!

Jail ka nèl lohzia leh ka rilru a nawm lohzia mai chu, ka têt lai ațang tawhin police uniform ha hrim hrim pawh hi ka nêl thei ngai lo a nia; mahse, ka hmêlah lantîr loh hrâm hrâm ka tum tlat a, U Puia min biakna pawh chu pângngai thei ang berin ka chhâng ve zêl a, ka inthunun nasa viau rêng a ni.

Mamawii ka hmu chiah chu kei ngei pawhin ka hai lek lek hial a ni! Mihring hmêl leh pian hi a lo va danglam chak theih ngai ve le!  A chêrin a bawrchhawr hle a, a mit khur a tla dûk a, a mit meng len tawh sa nâklaiin, a lang lian zual a, hlim mit meng ni lovin lungngai mit mengin a meng bawk si a, a râpawm lek lek hial a ni! Min hmu chiang ang em pawh ka hre lo, a hmui chu a dâng del a, thisen a nei ve lo a ni ang tih tùr khawpin a hmai pawh a dâng vâr pap nghe nghe, nunna nei mihring a ang lo hialin ka hria! Chu chu vawi khat min rawn melh zawk ațanga ka hriat theih chin a ni, a mit a la sawn leh nghâl daih a, a țhutnaah chuan țhuin a kûn deuh ngar a, min hria ang pawhin a awm lo.

Ka insawi a, nèlawm takin ka bia a. Ka biak pawh chuan che lovin a țhut dàn ngaia țhuin a melh ngai a melh reng a, hmâna ka țhiannu hlim thei tak leh nuih duh tak kha a ni tih a hriat theih tawh loh rêng rêng. A thil tih râpthlâk tak khân a nung chungin a taksa leh a rilru hi a ei chhe chho mêk a ni tih a lang reng mai.

"Min rawn diriam tùr thoin em ni i rawn kal?"

A țawng chhuah hmasak ber a ni. A aw chu tlêmin a lo thâm ta deuh a ni hi, ka lo en lêt vat a, ani pawh a rawn hawi chhuak ve ta bawk a, a mit menga lungngaihna leh beidawnna nasa tak chu ka hmu thiamin ka hria!

"Hmâna i țhiannu kha alawm ka nih, rawn tlawh chea hun hmanpui che ka duh a," ka tih chuan mit khap hauh lovin min en leh reng phawt a, chutah," Tual thattu țhian nih chu tu mahin an duh hauh lo ang," a rawn ti leh ta a.

"Vanlal...!" ka ti lui ve ngat a, hmâna ka koh dàn kha a ni miau a, tuna a hming an sawi dàn anga han koh mai hi ka thiam lo.

"Kha hming neitu kha chu a awm tawh lo, a awm lohna a rei tawh!"

A țawng chhoh ve zêl avàng chuan ka be chho zêl a, min hmuh duh avànga ka làwmziate chu ka hrilh malh malh a, a hnu deuhah erawh chuan a ngawi leh ta daih a, ka biakna pawh chu hre àwm pawhin a awm lo, a melh ngai a melh reng a, a suangtuahnaah a chêng a nih ka ring.

A țawng duh ta si lo va, ka tân pawh awm reng a nuam ta miah lo. Ka hmuh theih hun a lo tàwp ra bawk nèn, a kal sawn dâwn chuan ni danga amah hmu tùra ka kal leh tùr thu chu ka hrilh a, rawn lehhawiin," Ka fanu i hmu thei ang em? A thlalâk tal rawn keng rawh aw?"a rawn ti ve leh a.

Jail tâng berin min ngenna a ni miau si a, a fanu hmuh theih dàn tùr chu ka dap ngat ngat a, ka lo hman reng bîk lo nèn, hun remchâng a awm lo ve khawp mai; mahse, ka tum ve tlat a, U Puia'n min pui leh bawk a, a tàwpah chuan ka hmu thei ta hrâm a, thla pawh kan la dùn nghe nghe a, ei tùr pawh ka leisak ve nual.

Vanlali ka hmuh leh theih meuh chuan hun pawh a ral leh nual tawh a, amah pawh a hma aiin a lo chèr belh leh bawk, ruhkawl hi vunin a tuam ti ila a dikin ka ring. Tunah tak hi chuan amah diriam tak taktute pawh khân hmu se an khawngaih ve thoin ka ring hial a ni.  

A fanu thlalâk chu ka hmuhtîr thuai a, a en vang vang a, a en reng lai chuan a mittui chu a rawn tla ta zung zung a, a ngai ve viau a ni ngei ang, a nih loh pawhin a bulah a nu leh pa an awm thei ta si lo va, a chan tùr dâwnin a khawngaih ve a ni thei bawk ang. A rîla rah ngei, harsa taka a hrin chhuah ngei kha a ni ve a, a ngai lo thei bîk lo tawp ang.

Țawng lovin amah chu ka ngaichâng phawt a, a lungchhe zualpui a reh hnuah chuan," Ka hmuh tum aiin a lo nula reuhin a lo lian reuh tawh ka tia, lo ngaihtuah miah suh ang che. Nangmah ber hi inenkawl țha la, ei tùrte ei țhain thil țûl lo ngaihtuah vak vak lo la," ka ti a, ani chu a maimichhîng vang vang a, a rawn men chhuah chuan thâwk a han la hap a," Judy, dam chhan ka nei tawh lo, U Hmaa thattu angin ka lang ta sa sa bawk a, dam pawh ka thlahlel tawh lo, ka chantâwk tùra Pathian lo rèl sa a ni ang e," a ti ta a.

"Dam chhan nei lo kan awm hleinem. Nang pawhin fanu i nei a, pî pawh i la nei bawk a--" ka tih lai mêk chuan a rawn țap chhuak hawk a; mahse, a insûm leh vat a, mit sen deuh râm chuan," An tân zawng kei ve mai hi eng mah ka ni tawh lo, an zahna thlentu mai ka ni tawh, ka tân awm ve miah loh zâwk hi a țha ang," a ti leh ta a.

"Ni lo ve, chutiangin an ti ngai lo, tunah hian i beidawng viau rih a ni maithei; mahse, i dam ang a, dam chhan neiin beiseina--" ka sawi zawh hma chuan," Beiseina hi chu thu mai a ni, ka tân a takin a awm ve tawh lo, hmân ațang khân a bo tawh a ni. Min duh ang ngeiin tual ka thah thu ka sawi ang a, ka phû tâwk hremna hmu tùra min duhtute rilru pawh a chàwl thei ngei ang, an ànchhia hi ka phur zo tawh ngang lo a ni," a lo ti a.

Harsa ka tih ber leh zawh ka hreh êm êm tualthah chungchâng a rawn sawi chhuah tâk avàng chuan ka en vat a, ani erawh chu a lo kun leh ngãih tawh a, a samin a hmai chu a hliah avàngin a hmêl pawh ka hmu thei lo.

"Thu dik engkim hi sawi chhuah ka duh țhìn a; mahse, mualphona bâk min thlen dâwn loh avàngin awmzia a awm dâwn chuang si lo," a ti leh sap a, a nun dàn engkim min la hrilh lohho kha a sawina a ni ngei ang, a țha lam a awm mang si lo va, chu vàng chu a ni ngei ang. 

"Ka nun hian hniam lam a pan mêk tho a, rei tak ka tlin dâwn chuang lo, ka phur hi a rit êm mai a, ànchhia tam tak phur chungin engkim hi ka thlàn thlenga liampui mai hi ka duh ta zâwk hial a ni," a tih leh chuan," Sawi chhuah i duh phawt chuan min hrilh thei ang, ka ngaithla peih reng a nia. I thàwl phah hawk thei bawk ang a," ka lo ti vat a, a chanchin a chhe lam pawh ni se min hrilh duh phawt chuan ka ngaihthlâksak ngei ang.

Mahse, min hrilh hman ta lo. Hmuh theih leh hun tùr ka nghâk char char a, a fanu pawh amah vàng liau liauin ka tlawh leh nghe nghe a ni, dam chhan a la nei a, beiseina a la nei thei a ni tih hriat thiamtîr ka duh a, beidawnnain mihring a tih chhiat nasat theihzia mi sawi ka hre tawh a, beiseina nei thei tùra fuih ka duh a ni. 

U Puia pawh chu Mamawii nèna kan inbiak dànte chu ka hrilh ve thlap zêl a, a khawngaihthlâkzia leh a rilru hlim lohzia leh beiseina a neih lohzia thleng chuan ka hrilh a, ani pawh chuan," Ni e, mihring hi kan nun a tlêu laklawh hi chuan tàl chhuah leh hi a har tawh a, beisei tùr pawhin awmin s lang thei tawh lo țhìn a ni. Ani pawh a petek palh a, a pasal nunnain a tuar ta si a, inchhîrin pawi ti viau mah se dàn chuan a chungah ro a rèl a ngai ta si a nih hi," a ti ve charh charh a.

Kan inhmuh leh chuan a chanchin chu min hrilh ta alawm. Ka rin loh lam hlîr a nih avàng chuan mak ka ti lutuk a, lo inrawlh lo lëkin amah chu ka țawngtîr char char tawp.

"Aizawla ațanga ka haw hnu ațang khân ka nun hi a letling thawk a ni ber ang chu. Mi hlim thei tak khân nuih nî ka nei tawh lo va, matric ka pass tih ka hriat phei kha chuan ka țap tawp nghe nghe, ka zir zawm lo chiang ta bawk si a. Hetia ka awm tâk hnu hian ka chanchin tam tak chu mi hnên ațangin i hriat tawh ngei ka ring. Tam tak chu a dik ang; mahse, a dik tluan lo. Ka nu khân ka rilru a ti hah țhìn a, min ti zak a, 'lo piang lo law law ila' tih ka ngaihtuah phah hial țhìn a, a châng phei chuan tlàn bo daihte ka châk a, thih daih te pawh ka ngaihtuah fo țhìn.

Ka nu khân zu a zuar țhìn a, zu zuar fanu chu zah theih hek loh le, kan ina rawn kal mipate'n min zuam țhìn kha hrehawm ka ti țhìn. Matric ka pass hnu lawk khân pâwngsual ka tâwk a, chu pawh kan vêng YMA President fapa a la ni zui a! Ka chunga a țhat theih êm vàng khân ka ring lutuk a, zàna ka rilru tâwt leh hrehawm lutuk pâwna ka awm laiin a rawn kal a, ka chungah a țha ka tih tawh kha, hlauh nachâng pawh ka hre hek lo, coke in tùr a rawn ken chu ka in ve mai a, damdawi a lo telh chu niin, kan in bul lawkah chuan a duh tâwkin min sual ta a, amah mai ni lo a țhiante pahnih nèn an ni nghe nghe. Zu min tulh nual a, ka chunga an thil tih chu ka sawi chhuah loh nân min vau zui a, ka saruak thlalâk pawh an nei niin an sawi bawk. Khatih lai khân thih daih ka va châk tak aw...!!" a ti a, a hmai chu a hup vang vang a.

"Lo sawi chhuak duh pawh ni ila kei zu zuar fanu ve mai thu sawi chu eng atân mah an ti dâwn lo tih ka hriat chian bâkah ka sawi chhuah chuan ka mualpho nasa dâwn tih ka hre bawk a, ka saruak thlalâk lah an ti darh ngei bawk ang a, chu chu ngaingam lovin ka ngawi hlen ta a ni, i bulah chauh ka la sawi chhuak a nih hi. Mipa ka hlauh phah a; mahse, zu zuar fanu chu tu ma zah kan hlawh loh bâkah tu pawh mai hian min zuam a, ka awm dàn chu hrehawm ka tih êm avàngin mi min zuam lutuk tih reh theih beisei chuan bialpa ka nei ve ta ringawt a, ka vànduai leh a, ani pawh chuan ka taksa ringawt a lo duh a. A, kei hi chu vànduai ve tùr rêng hian ka lo piang ka ti mai, ka rilru hrehawm lutuk tih reh deuh nân zû ka in rùi ta zauh zauh a, a ngawl erawh ka vei lo. A hnuah phei chuan ka nu leh ka pi chu hna thawh tùr chhuanlamin ka chhuahsan ta a, tûn thleng hian ka haw leh ta miah lo a nih hi, thei min ti em? Dik tak chuan haw leh kha thih hrehin ka hreh tawh a ni, zu zuar bula khawsaka zu nèn inchiahpiah leh kha ka duh tawh lo va," a ti leh a.

A chanchin a'n sawi tak tak chu ka khawngaih tak zet a ni. Ka hriat loh hlîr mai a ni si a, a hringnun kawng chhuk chhoh vezia chu, a tuartu tân lo chuan hriat thiam phâk rual a ni lo. Ngun takin ka lo ngaithla kar a, a țawngkam tin chu hriat hmaih neih ka hlau a ni tawp mai.

"Hmun hrang hrangah ka inhlawh kual a, hna thawh ka duh miau avàngin thawh hrehawm leh harsa pawh ka hnial ngai lo, ka nu leh ka pi chu ka chhûngkaw neihchhun mah ni se miin min hriat chhuah ka hlauh avàngin ka zêp tlat a, ka theih anga țha erawh chuan ka nun erawh ka hmang chho ve thung a, mite anga țha chu ni lo mah ila ka theih tâwkin inkhâwm ka uar ve a, mi ina ka awm pawhin inkhâwm kher hi chu ka ngai pawimawh a, ka awmnate pawhin min hre thiam țhìn.

Pângngai taka ka nun chhoh ve lai chuan U Hmaa hi ka tawng ta a, min duh ka rin phâk loh avàngin ka ûksàk loh bâkah ka ngaihven lo hrim hrim a, kei ve mai hi chu eng mah lo mai ka ni si a, pa pawh nei lo leh nu leh pi bul pawha awm peih lo ka ni si a. Ani lah mi fel lutuk tak mai niin mi vàntlâng chung lam aia khawsak țha chhûngkua an ni bawk a, melh pawh ka melh chhin ngam lo hrim hrim."

Hemi thleng hi min hrilh hman a, kan ințhen leh rih a ngai leh ta. A thil min hrilh kham lo tak chuan ka hawsan leh ta a, U Puia chu a zawng zawng hrilh kêlh lovin a țhen a zâr ka hrilh ve bawk a, ani pawh chuan 'êm êm a' a ti ve deuh a ni ang, a lo chek tlak tlak a.

Zàna a rawn lèn chuan," Kei aiin i țhiannu hi i ngaihsak zâwk ta hialin ka hria, ka thïk lek lek tawh a ni," a ti fiamthu a, fiamthu deuh mah se a ti deuh tak takin ka ring. A ni ve lah tak a, kan pahniha kan awm tawh hi chuan Mamawii chanchin ka sawipui ziah ti ila a sual lo ang; mahse, amah vànga Mamawii hmu thei ka ni tih hre rànin làwm thu ka hrilh ziah tho a.

"Ngaihsak zâwk chuang lo ve. Nang chuan kei tih loh pawh ngaihsaktu tam tak i nei a, ani chuan a nei ve lo miau mai a, hre thiam hrâm rawh. Tihtak zetin nangmah chauh ka ngaihsak thei țêp tawh che a ni, kum thar lamah chuan..." tiin ka han nuih a, inneih chungchâng kan sawi tawh kha ka han thual nawn a ni.

"Ka han fiam mai mai che a nih kha, ka chhuang lutuk zâwk che a ni, mi zawng zawng ensan leh diriam laiin nang chuan i țhian a lo nih tawhna leh Pathian zahin i mihringpui hnênah ngilneihna leh ngaihsakna i ti lang a, chu tluka ropui chu a awm lo a nia," a lo ti leh ta daih a.

U Puia hi chu a fel ve thlâwt a ni. Kei hian ka phû lo ka ti a, vànnei ka inti a, Pathian hnênah pawh làwm thu ka sawi fo bawk. Mamawh ka neih leh țanpui ka ngaih laiin ka tân a awm reng a, hei bâka hlû hi a awm thei tawh lo ka ti a ni.

Mamawii nèna kan inhmuh leh chuan damlo hmêl pu riau hian ka hria a, ka zawh chuan ani chuan," Ka țha e, nizànah ka mu tlêm deuh a," a ti ringawt a, a dik maithei, a mit chu tlëmin a bui deuh a, a meng phelh deuh bawk. 

A chanchin a sawi hma chuan a fanu chanchin bawk chu min zâwt hmasa leh a, a thlalâk ka neih tharlàm ber chu ka hmuh a, a en tlawk tlawk a, a mittui tling piau pawh ka hmu thei bawk.

"Ka naute chu, ka va ngai tak! Ka hmu thei tawh si lo, engati nge Pathian pawh hian hetiang nun hi min temtîr bîk le! Ka vànduai bîk ngawih ngawih a ni," a ti vawng vawng a, ka khawngaih a, a sawi dik ve tho bawk si nèn, han hnem mai dàn tùr pawh ka hre lo.

"Ka ngaihtuah êm a ni, a pite bula a han țhang lian chho tùr chu... Aw, Pathian, hawisan lo hrâm rawh aw, thil tihsual a nei ve hauh si lo, ka va inhaw tak êm! A han lian chho ang a, a zahna thlentu mai ka ni dâwn ta si, engati nge ka chhùl kawngka kha Pathian khân a lo hawn le aw... A nu hian lo nei lo law law zâwk ila... a nu ka lo ni kher kher hi chu aw..." a ti leh mawlh mawlh a.

A zia deuh hnuah chuan a chanchin lamah bawk chuan kan lût leh a," Matric ka zir lai leh in ațanga ka chhuah ațanga U Hmaa nèn kan inneih hma thleng leh Bawihtei pian hun lai kha, khâng hun pathumte kha ka dam chhûnga ka hlim ber ber hun lai an ni. Suangtuahna leh mitthlà lêt bâkin koh kìr theih an ni tawh si lo, hun hi hman țhat leh theih se ka va ti tak!  Hman țhat leh theih se chuan U Hmaa nèn khân kan innei lo ang a, tûn hun pawh hi kan thleng lo tùr! Mahse, Bawihtei a lo piang a, ka hlimpui viau bawk si," a ti leh ang lawi a.

A ngawih vang vang hnuah," U Hmaa ka lo tawng kha ka tân khuarèl sa a lo ni a nih chuan tih theih chu ka nei hauh lo; mahse, ka ka nun ti chhe tùra Setana rawn tirh a nih ngei ka ring hial. Pathian rawngbâwltu leh mi zawng zawng fel tih khawpa mi hming țha a ni a, ka theih tâwpin a tân nupui țha nih ka tum ve bawk, mi țha, a tâna tling ka ni ka ti miah lo; mahse, U Hmaa kha ka hmangaih a, a tân pawh nupui țha nih tumin ka bei ve tak meuh asin; min duh ve tak zet emaw ka tih lai khân thil a lo dik lo sa reng tawh a lo ni a," tiin a tàwp ta vang vang a, a maimichhîng tlat si a, eng nge a ngaihtuahnaah awm ang tih pawh ka ngaihruat thiam lo. 

*NUNNA HIAN HUN ȚHA DANG, HMA LAMA BEISEINA LEH HLIMNA I HMUH THEIH NÂN 'NAKTÛK' A PE FO CHE A NI*